در قانون مجازات اسلامی، دو نوع اصلی از ضرب و جرح را تشخیص می‌دهد:

ضرب: در مورد جنایت عمدی، شخص قصد واقعی و فعلی را برای رسیدن به هدف غیرقانونی دارد و به این
منظور به طرف مقابل آسیب جسمی وارد می‌کند. ماده ۲۹۰ قانون مجازات تعریف‌های زیر را ارائه
می‌دهد:

الف: اگر شخصی در طی انجام کاری، هدف انجام جنایت را داشته باشد و در عمل جنایت انجام شده باشد.
به عنوان مثال، اگر شخصی قصد داشته باشد دست کسی را شکسته و در عمل موفق به انجام این کار
شود.

ب: اگر شخصی عمداً کاری انجام دهد که در نهایت منجر به ارتکاب جنایت شود، حتی اگر هدف اصلی او
ارتکاب جنایت نباشد؛ ولی او در اطلاع داشته باشد که کار او ممکن است منجر به جنایت شود. به عنوان مثال،
اگر شخص فقط قصد زدن یک تک‌زنی و ایجاد کوفتگی در فرد مقابل را داشته باشد، اما به طور ناخواسته او
را از پله براندازد و خونریزی و شکستگی در بدنش ایجاد کند. در اینجا هدف اصلی او جنایت نبوده است،
اما اقداماتش باعث ارتکاب جنایت می‌شود.

جرح: در مورد جنایت غیرعمدی (شبه عمدی)، شخص قصد فعل را دارد، اما قصد نتیجه نهایی ارتکاب جنایت
را ندارد. به عبارت دیگر، او به طور مستقیم قصد واقعی ایجاد صدمه ندارد، اما به ناخواسته باعث ایجاد
آسیب می‌شود. ماده ۲۹۱ قانون مجازات تعریف‌های زیر را ارائه می‌دهد:

الف: اگر شخص قصد رفتاری را داشته باشد که ممکن است به ایجاد جنایت منجر شود، اما قصد ارتکاب جنایت
را نداشته باشد. به عنوان مثال، اگر شخص قصد داشته باشد تنها یک ضربه به چهره کسی بزند، اما نهایتاً بینی
او شکسته شود.

ب: اگر شخص به دلیل نادانی و عدم آگاهی از واقعیت‌ها به کاری اقدام کند. به عنوان مثال، اگر فرض کنیم که
فرد گمان کند آنچه را که در تاریکی می‌زند، حیوان است، اما در واقع او به انسان ضربه زده باشد.

به طور خلاصه، در قانون مجازات اسلامی، دو دسته اصلی از ضرب و جرح وجود دارد: عمدی و غیرعمدی.
در جنایت عمدی، شخص قصد وارد کردن آسیب جسمی با توجه به هدف غیرقانونی خود را دارد، در حالی که
در جنایت غیرعمدی، شخص قصد فعل را دارد، اما قصد نتیجه نهایی جنایت را ندارد.